Kiểm soát cảm xúc là kỹ năng cần thiết mà ai cũng cần, đặc biệt là với trẻ nhỏ. Người biết cách quản lý cảm xúc thường dễ gây thiện cảm, cư xử khéo léo và xây dựng được mối quan hệ tốt đẹp. Vậy làm sao để cha mẹ có thể dạy con cách kiểm soát cảm xúc từ nhỏ? 

Kiểm soát cảm xúc là gì? 

Kiểm soát cảm xúc là khả năng tự quản lý cảm xúc, hành vi, điều chỉnh cảm xúc cá nhân sao cho phù hợp với tình huống. Kỹ năng này không chỉ giúp đối phó với cảm xúc tiêu cực mà còn làm dịu, cân bằng cảm xúc, ngăn ngừa bùng phát những cảm xúc mạnh. Đây là kỹ năng quan trọng không chỉ với người lớn mà trẻ nhỏ cũng rất cần học để phát triển giao tiếp và hành xử. 

Trẻ nhỏ thường biểu lộ cảm xúc một cách tự nhiên và đôi khi bộc phát. Các bé có thể dễ dàng nổi cáu, tức giận hoặc phản ứng thái quá. Do đó, rèn luyện cho trẻ kỹ năng kiểm soát cảm xúc là bước đệm quan trọng giúp các bé biết cách cư xử khéo léo hơn. 

Phương pháp học hiệu quả giúp học sinh dễ dàng chinh phục điểm cao

Các giai đoạn phát triển cảm xúc ở trẻ 

Ở giai đoạn sơ sinh, trẻ bắt đầu với các cảm xúc đơn giản như vui, giận, buồn và sợ hãi. Lớn lên, trẻ sẽ biết đến những cảm xúc phức tạp hơn như xấu hổ, tự hào, cảm giác tội lỗi và đồng cảm. Cảm xúc của trẻ không chỉ xuất phát từ phản ứng cơ thể mà dần bị ảnh hưởng bởi suy nghĩ và khả năng tự ý thức. 

Cách dạy trẻ kiểm soát cảm xúc 

Dạy trẻ nhận biết và biểu đạt cảm xúc 

Cha mẹ nên dạy trẻ cách nhận biết cảm xúc của mình để có thể biểu lộ đúng cách. Nhiều bé khi giận dữ thường phản ứng bằng cách la hét, quăng đồ. Hãy hướng dẫn trẻ gọi tên cảm xúc của mình và bày tỏ cảm xúc thông qua nét mặt, cử chỉ phù hợp. Việc học cách bày tỏ niềm vui, nỗi buồn hay tức giận giúp trẻ điều chỉnh cảm xúc tốt hơn. 

Lắng nghe người khác 

Lắng nghe giúp trẻ tập trung, đồng thời thể hiện sự tôn trọng người đối diện. Bố mẹ cần giải thích rằng, lắng nghe là dùng cả tai, mắt và tâm trí để cảm nhận. Trẻ nên học cách chú ý câu chuyện của người khác, giữ thái độ bình tĩnh và hạn chế cơn giận. 

Giúp trẻ xử lý tình huống 

Đưa ra các tình huống thực tế giúp trẻ học cách phản ứng phù hợp. Ví dụ, khi bố mẹ không đáp ứng yêu cầu, trẻ nên bày tỏ cảm giác của mình thay vì nổi cáu. Sự hướng dẫn từ cha mẹ sẽ giúp trẻ thấy sự bình tĩnh là cần thiết để giải quyết vấn đề. 

Cho trẻ thấy hậu quả của việc không kiềm chế cảm xúc 

Cha mẹ nên giúp trẻ hiểu rằng, việc không kiểm soát cảm xúc có thể ảnh hưởng đến mọi người xung quanh. Hãy nói chuyện nhẹ nhàng, phân tích hậu quả và hướng dẫn trẻ cách tự điều chỉnh để tránh những hành động không mong muốn. 

Cho trẻ thấy được lợi ích và tác hại của việc kiểm soát cảm xúc

Thiết lập quy tắc gia đình 

Thiết lập quy tắc giúp trẻ có trách nhiệm và nghiêm túc hơn. Một số quy tắc đơn giản như không la hét nơi đông người, không làm ồn và bình tĩnh khi có vấn đề sẽ giúp trẻ hiểu và tuân thủ nề nếp hơn. 

Cha mẹ làm gương cho con 

Cha mẹ chính là tấm gương để trẻ noi theo. Hãy nghiêm khắc khi con mắc sai phạm nhưng đừng la mắng nơi đông người. Những lời khen và sự cảm thông từ cha mẹ sẽ khích lệ trẻ tiếp tục rèn luyện bản thân. 

Dành thời gian tâm sự với con 

Dành thời gian trò chuyện để giúp con chia sẻ cảm xúc và suy nghĩ là rất quan trọng. Việc tâm sự với trẻ sẽ giúp các con cảm thấy thoải mái và gần gũi với cha mẹ hơn. 

Khuyến khích trẻ vận động 

Vận động giúp trẻ giải tỏa áp lực và duy trì trạng thái tinh thần thoải mái. Các hoạt động như đá bóng, cầu lông, bơi lội sẽ giúp trẻ năng động, vui vẻ và giảm căng thẳng. 

Dạy trẻ cách kiểm soát cảm xúc không chỉ giúp trẻ phát triển kỹ năng giao tiếp mà còn xây dựng nền tảng vững chắc cho sự trưởng thành. Hãy kiên nhẫn và nhẹ nhàng trong việc giúp trẻ rèn luyện kỹ năng này để con có thể tự tin hòa nhập xã hội, được mọi người yêu quý và tôn trọng. 

Xem thêm: Cách lập kế hoạch cá nhân cho bản thân hiệu quả